Գործնական քերականություն

217. 
     Ո՞ր բառերի միջոցով է արտահայտվում խոսողի վերաբերմունքը (եղանակավորում նախադասությունը):

Այնպես լինի, որ ինքը կարողանա խուսափել այդ հանդիպումից:
Պիտի գնա ու արևի մասին պատմի աշխարհին:
Եթե մարդկանց ու մեքենաների աղմուկը չլինի, ամեն առավոտ կլսեք ջութակի ձայնը:
Գոնե կարողացա խուսափել այդ հանդիպումից:
Անշուշտ գալու է և անպայման ամեն ինչ պատմելու է:
Ամեն առավոտ երևի լսում եք ջութակի ձայնը:

218. Ընդգծված դերբայները այնպիսի դիմավոր ձևերով փոխարինի՛ր, որ համապատախանեն փակագծերում տրված եղանակավորմանը:

Ավելի դյուրազգաց ուղևորները առանձնանալ իրեց :(ստույգ,հաստատ կատարված)

Անցել անտառապատ բլուրը, գտնել աղետի հետքերը:( հրաման)
Շոգենավն անցնել նավաշինարանից, դուրս գալ ծովածոց, ու նորից զգացվել լիակատար ազատության գեղեցիկ խաբկանքը:(իղձ, ցանկություն)
Եթե ափը ծածկված լինի խիտ եղգնուտով, այնտեղ ջրային թռչունների բներ լինել:(ենթադրաբար,պայմանով կատարելի)
Դու հետևել նրանց և պարզել տեսակները: (անհրաժեշտություն, հարկադրանք)

219. Տեքստում մի դեպքում տեղադրի՛ր փակագծերում դրված առաջին բայաձևերը, մյուս դեպքում երկրորդները: Գտի՛ր ստացված տեքստերի իմաստային տարբերությունը:

Կետերը կաթնասուններ են, հետևաբար նրանք շունչ առնելու համար ժամանակ առ ժամնակ մակերես (ելնում են, պետք է ելնեն): Բացի դրանից, նրանք թոքերի որոշակի ծավալ (ապահովում են, պիտի ապահովեն), որպեսզի լողունակությունը չկորցնեն:
Մարդիկ ավելի խոր (քնում են, կքնեն), քան կետերը: Դեղերով քնեցրած կետերը կա՛մ (սուզվում են, կսուզվեն), կամ (չեն շնչում, չեն շնչի) ու (խեղդվում են, կխեղդվեն):

220 Տեքստում մի անգամ տեղադրի՛ր փակագծերում դրված առաջին բայաձևերը, մյուս անգամ երկրորդները: Գտի՛ր ստացված տեքստերի իմաստային տարբերությունը:

Ֆրանսիացի գիտնական Քրիստիան Մարշալն առաջարկում է Լուսնի վրա տեղադրել հայելիներ, որոնք Արեգակի ճառագայթները (անդրդարձնելու են, կանդրադարձնեն) Երկիր: Այդ դեպքում գիշերը կարելի է կարդալ և աշխատել՝ առանց արհեստական լուսավորության: Լուսնային հայելիները ( փոխարինելու են, կփոխարինեն) փողոցային լապտերներին ու շինհրապարակներում , դաշտերում և այլուր գիշերներն աշխատելու հնարավորություն (տալու են, կտան): Դրա համար (պահանջվելու է, կպահանջվի) 200 հազար քառ. կմ հայելի:

Գործնական աշխատանք

203.Տրված հարակատար դերբայները տեղադրի՛ր կետերի փոխարեն:
Քնած, բերած, կառուցած, տրված, տնկված, հեռացած, ասված:
Երբ արդեն ամեն ինչ արված էր,բոլոր պատվերները՝ տրված մոտեցավ մեքենային:
Վարպետի կառուցած բոլոր կամուրջները մինչև այսօր կան:
Երբ արքայի հրամանով տնկված անտառը մի քիչ մեծացավ, այնտեղվայրի կենդանիներ  էլ  բաց թողել:
Աշխարհում մի մարդ միայն կարող է օգնել քնած գեղեցկուհուն:
Այս կողմերից մի քանի տարի առաջ հեռացած մարդիկ մեր ավանը չեն ճանաչի:
Հեղեղի բերած տուփը ոչ մի կերպ չէրբացվում:

205. Ընդգծված հարակատար դերբայները դարձրո՛ւ դիմավոր բայեր. Դիմավոր ձևերը ո՛ր դերբայով կազմվեցին:
Օրինակ

Վաղուց հերքված վարկածը— վարկածը, որ վաղուց հերքվել էր:
Ցանքերի համար վտանգավոր դարձած անձրև— Անձրև, որը տանքերի համար վտանգավոր դարձավ
մառախուղով պատված լեռնագագաթներ-Լեռնագագաթներ, որը մառախուղով են պատված
ճանապարհորդի նկարագրված ջրվեժը-Ջրվեժ, որը նկարել էր ճանապարհորդը։
դժվարին կացության մեջ ընկած մարդ-Մարդ, որը ընկած էր դժվարին կացության մեջ
գիշերները մեր այգին այցելած չորքոտանին-Չորքոտանի, որը գիշերները այցելում է մեր այգին
անտառից սկիզբ առած վտակ-վտակ, որը սկիզբ է արել անտառից

206.Ընդգծված ենթակայական դերբայները դարձրո՛ւ դիմավոր բայեր. Դիմավոր ձևերը ո՛ր դերբայով կազմվեցին:
Օրինակ
Հերքվող վարկած— վարկած, որ հերքվում էր:
գիշերները մեր այգին այցելող չորքոտանի-չորքոտանի, որ այցելում է մեր այգին
անտառից սկիզբ առնող վտակ-Վտակ, որ սկիզբ էր առել անտառից
դժվարին կացության մեջ գտնվող մարդ-մարդ, որ գտնվում է դժվարին կացուցթյան մեջ։
ցանկերի համար վտանգավոր  դարձող անձրև-անձրև, որ վտանգավոր է դարձել ցանկերի համար
մատախուղով պատվող լեռնագագաթներ-Լեռանգագաթներ, որ պատվել էր մատախուղով։
ջրվեժը նկարագրող ճանապարհորդ-ճանապարհորդ, որ նկարագրել է ջրվեժը

207. Ընդգծված անորոշ դերբայը դիմավոր բա՛յ դարձրու . ինչպիսի՞դիմավոր ձևեր ստացվեցին:
Օրինակ

Գնաց ծովում լողանալու- Գնաց , որ ծովում լողանա:

Կանգնեց անկյունում նրան նորից տեսնելու նպատակով:Խնդրեց նամակը հասցնելու մասին: Մի քանի վարկյան շահելու համար վազեց: Սպասեց հոսանքների բերելուն: Մի քանի քայլ հեռանալով հանդիպեց: Հոսանքի ուղղությամբ ցած վազելով ՝տեսավ:Ջրի պակասելու մասին խոսեցին:

Բայի ժամանակաձևերը

208.Պատմությունը դարձրո՛ւ ներկա ժամանակով:

Մեր կապիկը մի աֆրիկացուց էինք ձեռք բերել,որը վառ անհատականությամբ ու յուրահատուկ հումորով օժտվածմի էակ էր: Ամեն օր նրանդուրս էինք տանում ու կապում ծառին: Առաջին երկու օրը խելոք նստում էր տան մուտքի մոտ, ու նրա կողքով չընդհատվող հոանքով անցնում էին որսորդները, մեզ սննդամթերք բերող պառավ կանայք, խումբ-խումբ վազում էին խխունջներ ու միջատներ բերող փոքրիկ տղաներ: Մենք ենթադրում էինք, որ այդ անդադարշարժումը կզվարճացնի ու կհետաքրքրի կապիկին:Այդպես էլ եղավ: Նա շատ շուտ գլխի ընկավ, որ պարանի երկարությունն իրեն թույլ է տալիս թաքնվել բակի դռնակի մոտ, և օգտվեց դրանից: Հենց որ ոչինչ չկասկածող մի աֆրիկացի բակ էր մտնում,կապիկն իսկույն դուրս էր ցատկում դարանից ու բռնում խեղճի ոտքը: Հետն էլ այնքան սոսկալի ճղճղոց էրգցում, որին նույնիսկ ամենապինդ նյարդերն ունեցող մարդը չէր դիմանում:

209. Տեքստի Ա և Բ մասերի բայերի ժամանակների տարբերությունը վերացրո՛ւ:

Ա. Մի խեղճ գյուղացի ծերացած և ուժատ եզ ուներ ու չգիտեր, թե ինչպես ազատվեր բեռ դարձած անասունից: Որոշեց տանել շուկա, ծախել: Եվ քանի որ առևտրի փորձ չուներ, դիմեց իր դրացուն.

• Եզս հալից ընկել է, ի՞նչ կլինի՝ օգնի՛ր, տանենք շուկա, ծախենք:
  -Աչքիս վրա,- պատասխանեց դրացին:
  Դրացին խոսքաշեն ու լեզվանի մարդ էր, շուկայում սկսեց գովաբանել եզին:
  -Ա՜յ եզը, լա՜վ եզը, է՜ս կողմն եկեք, մի էստե՜ղ նայեցեք: Հո եզ չէ ,
  Աստված վկա, գոմե՛շ է,գոմե՛շ…

Բ.Հավաքվում են մարդիկ,ու սա շարունակում է.
-Գիտե՞ք՝ ինչ ուժեղ է ,առանց զույգի գութան է քաշում: Էնքան խելոք է ու հեզ, որ հա՛մ լծել:
Մարդիկ լսում են, քննարկում, ձեռք տալիս եզանը, բայց ամենից ուշադիր եզան տերն է լսում: Լսում, լսում է, մեկ էլ դառնում դրացուն ու ասում.
-Չէ, ախպե՜ր,ես իմ ապրանքը չեմ ծախում: Որ էդքան լավն է, ես կբանեցնեմ, էլի՜:

211. Բայերի ժամանակային խախտումները գտի՛ր և ուղղի՛ր: Ուղղումներդ փորձի՛ր հիմնավորել:

Մեր կյանքի մեջ աշխուժություն էր մտցնում մարդանման կապիկը՝ Չամլին, որն ամեն առավոտ թեյ բերող սպասավորի հետ մտնում էր մեր ննջարանը: Մի ցատկով կտրեց դռնից մինչև մահճակալս  ընկած տարածությունը և թռավ մահճակալիս:  Ի նշան ողջույնի՝ շտապ-շտապ համբուրվում էր ինձ իր խոնավ շուրթերով ու հետո տնքտնքալով հետևում էր, թե ինչպես եմ կաթ,թեյ ու շաքար (հինգ գդալ) լցնում իր բաժակը: Բաժակն ինձնից վերցնում էր հուզմունքից դողդողացող ձեռքով, մոտեցնում շուրթերին ու խմում ահավոր մի ֆռոցով: Առանց դադար տալու ավելի ու ավելի էր բարձրացնում բաժակը, մինչև որ այն շուռ էր գալիս մռութի վրա: Դրանից հետո վրա էր հասնում մի երկար ընդմիջում: Չամլին սպասում էր, որ կիսահալված շաքարը հոսի իր լայն բացված բերաի մեջ: Երբ համոզվեց, որ բաժակի մեջ էլ ոչինչ չկա, խոր հոգոց էր հանում ու բաժակը վերադարձրեց ինձ՝ այն աղոտ հույսով, որ նորից կլցնեմ:

212. Փակագծերում տրված ժամանակաձևերից տեքստին համապատասխանող ձևն ընտրի՛ր և գրի՛ր կետերի փոխարեն:

Բարձր կրունկներով կոշիկներն առաջին անգամ երևացել են ուշ միջնադարյան Փարիզում: Բայց կինն իր կրունկներն ինչո՞ւ-(պիտի պահի, պիտի պահեր) բարձր ու մարմնի ծանրությունը ոտքի թաթերի վրա…(պիտի դնի, պիտի դներ): Պատճառն այն էր, որ այն ժամանակ Փարիզի փողոցները սալահատակված (չեն,չէին), և մարդիկ մի մայթից մյուսն անցնելու ժամանակ- (խրվում էին, խրվեցին, խրվել են, խրվել էին) ցեխի մեջ: Եվ ահա մի հնարագետ կոշկակար, որն իր համար…(հնարեց, հնարել է, հնարել էր) բարձր կրունկները, որոշեց մյուսների կոշիկներն էլ այդպես կարել:

Մայիսի 23

Պատրաստվի’ր քննարկման` Օ Հենրի. ,,Մոգերի ընծաները,,:

ա. Մեկնաբանի’ր հետեւյալ հատվածը, համամի°տ ես արդյոք ձեւակերպման հետ` «…կյանքը բաղկացած է արցունքներից, հառաչներից ու ժպիտներից, ընդ որում` հառաչները գերակշռում են»։
Կյանքում շատ են հանդիպում դժվարությունների և այդ ժամանակ հառաչում ենք, իսկ երբ լուծում ենք դրանք ժպտում ենք։

բ. Առանձնացրո’ւ պատմվածքի հերոսներին եւ բնութագրի’ր։
Դելլա- Բարի կին էր ուներ գեղեցիկ երկար մազեր։ Նա իր սիրելիին ուրախացնելու համար պատրաստ էր զոհաբել իր համար ամենաթանկ բանը։
Ջիմ- Նա անչափ բարի և սիրող ամուսին էր, ով իր կնոջ ուրախացնելու համար վաճառեց իր ամենաթանկ իրը։
գ.Բնութագրի’ր Դելլային: Ո՞րն է այս կերպարի անհրաժեշտությունը պատմվածքում:
Դելլա- Բարի կին էր ուներ գեղեցիկ երկար մազեր։ Նա իր սիրելիին ուրախացնելու համար պատրաստ էր զոհաբել իր համար ամենաթանկ բանը։
Դելլան աղքատ էր, բայց շատ եր սիրում իր ամուսնուն և պատրաստ էր նրա համար ամեն ինչի։Առանց Դելլայի պատմությունը կունենար ուրիշ իմաստ։

Մայիսի 23֊27։Թեմայի ամփոփում։

1.Ատոմում առկա էլեկտրոնների քանակը համընկնում է.
ա)նեյտրոնների քանակին
բ)պրոտոնների քանակին
գ) նեյտրոնների ու պրոտոնների գումարային քանակին
դ)նեյտրոնների ու պրոտոնների քանակաների տարբերությանը
2.Որքա՞ն կարող է լինել էլեկտրոնների առավելագույն թիվն ատոմի չորրորդ էներգիական մակարդակում։
ա)30
բ)32
գ)33
դ)34
3.Ստորև թվարկված մեծություններից որի՞ հետ է համընկնում քիմիական տարրի ատոմի էներգիական մակարդակների թիվը հիմնական վիճակում. ա)կարգաթվի
բ)խմբի համարի
գ) պարբերության համարի
դ)հարաբերական ատոմային զանգվածի
5. Փոքր պարբերություններում ինչպե՞ս են փոխվում քիմիական տարրերի մետաղական հատկությունները.
ա)ուժեղանում են
բ)թուլանում են
գ)չեն փոփոխվում
դ)կարող են և՛ ուժեղանալ ,և՛ թուլանալ ։
6. Ի՞ն չ մասնիկներց է կազմված ատոմի միջուկը.
ա) միայն դրական
բ) միայն լիցք չունեցող
գ)դրական և լիցք չունեցող
դ )դրական,բացասականև լիցք չունեցող
7. Նշել անագի (Sn) էներգիական մակարդակները և կազմել էլեկտրոնային բանաձևը։
50, 4d¹⁰5s²5p²
8 . Նշել բարիումի (Ba) էներգիական մակարդակները կազմել էլեկտրոնային բանաձևը:
56, 6s²

May 16-20

Lesson 1

Grammar revision

Lesson 2

Jungle survival/page 74

Hometask:2/a,b,page75

Մայիսի 20

Կարդա՛ Օ Հենրիի ,,Մոգերի ընծաները,,:

Կատարի’ր բոլոր առաջադրանքները։

1.Բացատրի’ր հետևյալ բառերը`
ավետել-Ավետիք տալ՝ հաղորդել:
կոհակել-Կոհակներ առաջ բերել, կոհակավորել, ալիքավոր
ունելի-Կրակ բռնելու երկճյուղ մետաղյա հարմարանք, կայծառ, կայծակալ:
անպաճույճ-Պաճուճանք չունեցող, առանց զարդարանքի, պարզ, համեստ, անշուք:
նավակատիք-Ծննդյան, զատկի, վարդավառի, վերափոխման և խաչի եկեղեցական տոների շաբաթ օրը, երբ պասը բաց են անում՝ ուտիսվա կերակուրներ են ուտում՝ առանց մսի:
ընդարմանալ- Մրսելուց՝ երկյուղից՝ հոգնությունից՝ դեղերից ևն շարժունությունը կորցնել, թմրել, դմբրել:

2.  Դուրս գրի’ր հատվածներ, որտեղ երևում է, որ Դելան`

• հուզված է-Այնուամենայնիվ Դելլան սանրերը սեղմեց կրծքին և երբ, վերջապես, ուժ գտավ բարձրացնելու գլուխը և արցունքների միջից ժպտալու, ասաց.

― Մազերս շատ արագ են աճում, Ջիմ։

• վախեցած է-Ջիմ, սիրելիս, ― գոչեց նա, ― այդպես մի՛ նայիր։ Մազերս կտրեցի ու վաճառեցի, որովհետև չէի դիմանա, եթե ոչինչ չունենայի քեզ նվիրելու Ծննդյան տոներին։ Չես բարկանում, չէ՞։ Այլ կերպ չէի կարող։ Մազերս շատ արագ են աճում։ Դե, Ջիմ, շնորհավորիր ինձ Ծննդյան օրվա կապակցությամբ, և արի ուրախ դիմավորենք տոնը։ Եթե իմանայիր, թե ինչ հրաշալի, ինչ հոյակապ նվեր եմ պատրաստել քեզ համար։

3. Փորձիր մեկ բառով կամ բառակապակցությամբ բնորոշել, թե ինչպիսին է հայացքը:

Այնպիսի արտահայտությամբ էր հայացքը հառել կնոջը, որԴելան չկարողացավ հասկանալ և սարսափեց: Դա ոչ զայրույթ էր, ոչ զարմանք, ոչ հանդիմանանք, ոչ էլ սոսկում. ոչ մեկը այդ զգացումներից, որ կարելի էր սպասել:
Իմ կարծիքով Ջիմին տխուր էր։

4. Բացատրի’ր հետևյալ միտքը:

Սակայն այդ թանկարժեք ընծաների մեջ մի շատ կարևոր բան պակասում էր:

Մայիսի 19

Գործնական քերականության առաջադրանքների փաթեթից կատարի’ր 193-199-րդ առաջադրանքները։

193.Ընդգծված դերանունները դարձրո՛ւ բայեր:

Օրինակ՝

Քայլող աղջիկ- աղջիկ, որը քայլում է:
Հեռացած ձմեռ-ձմեռը, որ հեռացել է:

Ա. Սլացող մեքենա-մեքենա, որը սլանում է,
արևի շուրջը պտտվող մեքենա-մեքենա, որ պտտվում է արևի շուրջ,
թունելից դուրս եկող գնացք-գնացք, որը դուրս է գալիս թունելից,
պատրաստակամորեն հորը մտնող երեխա-երեխա, որը պատրաստակամորեն մտնում է հորը,
փոշու ու մրի մեջ աշխատող մարդիկ-մարդիկ, որոնք աշխատում են փոշու ու մրի մեջ

Բ.Ընկած գրիչ-գրիչ, որն ընկել է, 
մոռացված երգ-երգ, որը մոռացվել է,
թիթեռի հետևից ընկած երեխա-երեխա, որն ընկել է թիթեռի հեետևից, 
արձակված ու կախված վարագույր-Վարագույր, որն արձակվել ու կախվել է։, 
լուծված խնդիր-խնդիր, որը լուծվել է,
գիշերվա անձրևից խոնացացած օդ-օդ, որը գիշերվա անձրևից հետո խոնավացել է։

194.Կետերը փոխարինի՛ր ապրել բայից կազմված դերբայներով (ապրելիս, ապրող, ապրած, ապրել):

Նրա ապրած երկար ու ձիգ տարիների մասին ընդամենը մի երկու նախադասութ յան կարելի է պատմել:

Գետափին՝ զով ծառերի ստվերում ապրելիս հիշում էր իր անապատը, խանձված ավազը:

Կարտոֆիլի արտում ապրող բզեզն արագ բազմանում ու շարժվում առաջ՝ նոր տարածությունները գրավելու:

Ուզում էր քաղաքից դուրս ու մենակ՝ ապրել հեռու մի դաշտում:

195. Կետերը փոխարինի՛ր ապրել բայի դիմավոր ձևերով:

Քանի՛ տարի է ապրում ես մեր երկրում ու չգիտե՞ս մեր օրենքները:
Եթե մի երկու ամիս էլ ապրեք այս  խոնավ ու անարև երկրում, բոլորովին կմորանա՞ք մեր գյուղը:
Մի քանի օր այստեղ կապրի ու կտեսնի, թե ի՞նչ դժվար է օրվա հոգսը հոգալը:

Այստեղ ապրելու ուրիշ ելք չունեմ:
Դու երկար ես ապրել այս աշխարհում ու շատ բան ես տեսել, ինձ մի խորհուրդ տո՛ւր:

196.Տրված բայերը բաժանի՛ր երկու խմբի՝դիմավոր բայերի և դերբայների:

Դիմավոր բայեր-փակել է, մտար, փակում եմ, մտնում է, փակեցիր, փակիր, մտնեիր, կփակենք, մտիր, պիտի փակենք, մտել էինք, փակել էինք, փակել էիր, պիտի մտնի։
Դերբայ-մտնել, փակած, մտած, փակելիս, մտնելիս։

197.Տրված նախադասություններն այնպես փոխի՛ր ժ,որ դիմավոր բայը դառնա համակատար դերբայ(իս վրջավորությամբ:)

Օրինակ

Երբ կենդանիների պահպանության խնդիրն էին լուծում, բազում դժվարությունների հանդիպեցին:-Կենդանիների պահպանության խնդիրը լուծելիս բազում դժվարությունների հանդիպեցին:

Երբ գետափին զբոսնում էր, հանկարծ շների հալածվող մի եղջերու տեսավ:
Երբ երկրորդ խողովակաշարն էին կառուցում, պարզեցին, որ դա էլ բավարար չի լինելու:

Երբ գետակն անցնում էր, որս անող մի գայլաձուկ տեսավ:

Երբ լսում էր ընկերոջ պատմությունը, փորձում էր պատկերացնել, թե ինքն ի՞նչ կաներայդ պայմաններում:
Երբ ինչ-որ բան կամ ինչ-որ մեկին գնահատում ես, կտրուկ ու ծայրահեղ մի՛ լինիր:
Երբ փորձում էր ըմդամենը մի փոքր սխալ էր արել.ու ոչինչ չէր ստացվել:
198.Տրված բայերից համակատար դերբայներ ստացի՛ր և դրանցով նախադասություններ կազմի՛ր:

Չափել-չափելիս, շարժվել-շարժվելիս, կապել-կապելիս, մտնել-մտնելիս, տեսնել-տեսնելիս:

199.Տրված անորոշ դերբայների բացառական և գործիական հոլովներով(ուց, ով վերջավորությամբ ձևերով) նախադասություններ կազմի՛ր:

Լսել-լսելով, բարձրանալ- բարձրանայով,հեռանալ- հեռանալով:

Թռչուններ

Թռչունները տաքարյուն կենդանիներ են։ Մարմնի ջերմաստիճանը բավականին բարձր է և կայուն։ Կարող է հասնել +40 – +46 °С: Թռչունների առջևի վերջույթները ձևափոխվել են թևերի, սիրտը քառախորշ է, ունեն լավ զարգացած թոքեր, մարմինը ծածկված է փետուրներով, բազմանում են ցամաքում։ Սողունների համեմատությամբ ունեն լավ զարգացած նյարդային համակարգ։ Հայտնի է թռչունների ավելի քան 9 հզ տեսակ, որոնք միավորվում են 3 հիմնական խմբերում՝ ողնուցավորներ (թռչողններ), անողնուցավորներ (վազողներ), լողացողներ կամ պինգվիններ։

Թռչունների մարմինը կազմված է ոչ մեծ գլխից, երկար շարժուն պարանոցից, կլորավուն կամ ձվաձև իրանից և վերջույթներից։

Թռչունների մաշկը բարակ է։ Ծնոտները ձևափոխվել են եղջերավոր կտուցի, որ կազմված է վերնակտուցից և ենթակտուցից։ Կտուցի ձևը և մեծությունը տարբեր թռչունների մոտ տարբեր է։ Կտուցի միջոցով թռչունները կեր են հայթայթում, բույն կառուցում, պաշտպանվում են թշնամիներից։ Վերնակտուցի հիմքում գտնվում են քթանցքերը։ Թռչուններն ատամներ չունեն, որը թեթևանցնում է գլուխը և նպաստում է թռիչքին, բայց կան որոշ գիշատիչ տեսակներ որոնք իրենց վերնակտուցում ունեն մեկ ատամ, որը նրանց օգնում է սնունդը պատառոտել։ Գլխի կողքերին տեղավորված են խոշոր աչքերը։ Աչքերը, բացի վերին և ստորին կոպերից, ունեն նաև երրորդ կոպ՝ թարթող թաղանթ։ Գլխի վրա են գտնվում նաև լսողական անցքերը։ Թռչունների մարմինը ծածկված է փետուրներով, իսկ ոտքի ստորին մասը՝ կրնկաթաթը և մատները, զուրկ են փետուրներից, ծածկված են եղջերային թեփուկներով, մատների ծայրերն ունեն ճանկեր։

Կատարման ժամկետը՝16․05․2022-21․05.2022 թթ․

Առաջին և երկրորդ պարապմունքներ

Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ․ համացանցից դուրս գրել՝

1․ Տվյալներ Միացյալ Նահանգների հայտնագործման մասին

Եվրոպացիներն սկսել են Հյուսիսային Ամերիկա գաղթել դեռևս 16-րդ դարում, այն բանից հետո, երբ Քրիստափոր Կոլումբոսը հայտնագործեց Ամերիկան։ Նրանք դուրս էին մղում հնդկացիներին՝ ամերիկյան մայրցամաքի բնիկներին, վտարում նրանց դեպի անջրդի, ամայի տարածություններ՝ արգելաբնակավայրեր; XVII դարում վերաբնակիչները (հիմնականում՝ անգլիացի) Ատլանտյան օվկիանոսի ափին հիմնադրեցին իրենց բնակավայրերը՝ գաղութները: 1776 թ-ի հուլիսի 4-ին 13 գաղութ ազատագրվեց անգլիացիների տիրապետությունից, և աշխարհի քաղաքական քարտեզի վրա հայտնվեց նոր անկախ պետություն՝ Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների Հանրապետությունը։

2․ Պատրաստվել բանավոր քննարկման՝ ինքնուրույն աշխատանքի միջոցով։ Բանավոր քննարկում. ԱՄՆ-ի զարգացման մեխանիզմները, մոդելները ( համացանցից, տեղեկատվական այլ աղբյուրներից դուրս գրված նյութերի հիման վրա):

Մայիսի 17

Ժամանակաձեւեր

Կատարի’ր ըղձական եղանակից հետո գրված առաջադրանքներից 1_5_րդը։

Գործնական աշխատանք

1. Ընդգծե՛ք սահմանական եղանակի 5 բայաձև.
ա. այրում եմ, գրեմ, հրում ենք, կմարեմ, չեմ հարելու, պիտի բերեմ, շարել եմ, թռի՛ր, ջրեցի, չեմ ցրի
բ. աղացող, խաղացել եմ, կսղղամ, չհավատաս, չեմ խաղում, դողալու, կմկմալու եմ, խղճացի, սողաց, շողա՛
գ. մտնելիս, ընկել եմ, թողնող, թռի՛ր, դնում եմ, չեմ գնելու, սառչեմ, կտանեմ, անում էի, հագա:
2. Ընդգծե՛ք ըղձական եղանակի 5 բայաձև.
ա. երազում եմ, երգեմ, չեմ գրի, չեփեմ, արձակի՛ր,
ազատենք, սիրեի, պիտի ուտեմ, խմեին, մարած
բ. մտա, չեմ ընկնի, թողնեմ, կանեմ, դնես, տանենք, մի՛ անցիր,
հասնելիս, կպչեիր, կորչեր:
3. Ընդգծե՛ք անկատար ներկա 2 ժամանակաձև.
ա. բախել եմ, չես բախում, չեն բախի, բախում եք
բ. կաղամ, չի աղացել, չես աղում, կաղում է
4. Ընդգծե՛ք անկատար անցյալ 3 ժամանակաձև.
ա. չթխեիք, թխում էր, կթխեք, չէին թխում, թխում էի, չեմ
թխում, թխել եմ
բ. գնում էի, գնել են, չէիք գնում, կգնան, կգնենք, գնում էր
5. Ընդգծե՛ք վաղակատար ներկա 2 ժամանակաձև.
ա. հարել եմ, չեք հարի, հարում էի, չի հարել
բ. խաղացել եք, չէի խաղա, խաղացել էի, չեն խաղացել
6. Ընդգծե՛ք վաղակատար անցյալ 2 ժամանակաձև.
ա. չես գտնելու, գտել էինք, չէիր գտել, չէի գտնի
բ. ուշացել էիք, ուշացած էինք, չէիր ուշացել, ուշացել եմ
7. Ընդգծե՛ք ապառնի (ապակատար ներկա) 2 ժամանակաձև.
ա. ապշելու եմ, չես ապշի, չեք ապշելու, կապշեք
բ. չենք մնալու, պիտի մնանք, մնալու եք, մնացել ես
8. Ընդգծե՛ք ապակատար անցյալ 3 ժամանակաձև.
ա. կրելու էի, կկրեր, չես կրի, չէի կրելու, կրելու էր, կրում էի
բ. լվալու էի, լվայինք, չէի լվա, լվալու էին, չէի լվալու, չլվար
9. Ընդգծե՛ք անցյալ կատարյալ 3 ժամանակաձև.
ա. մնացին, մնալուն, մնացիր, չմնային, կմնայիք,
չմնաց
բ. իջանք, իջե՛ք, չիջավ, չիջնի, իջա, իջնեինք
10. Ընդգծե՛ք ըղձական ապառնի 3 ժամանակաձև.
ա. քահանա, լիանա, գոհանա, մանանա, կրակի, կիրակի
բ. խորովի, փչովի, խռովի, կախովի, նորովի, նորոգի
11. Ընդգծե՛ք ըղձական անցյալ 3 ժամանակաձև.
ա. չաղային, չորային, չեռային, չրային, չգային, շուկային
բ. կհյուսի, չհյուսեիր, հյուսեին, հյուսե՛ք, հյուսածի, հյուսեի: