Օքսիդներ :Դասկարգումը :Ստացման եղանակները:

Մոլեկուլում  -2 օքսիդացման աստիճանով թթվածնի ատոմ պարունակող երկտարր այն միացությունները, որոնցում թթվածնի ատոմներն անմիջականորեն միացած են մեկ այլ տարրի ատոմների հետ, իսկ միմյանց հետ միացած չեն, անվանվում են օքսիդներ:

 Օքսիդները դասակարգվում են ըստ քիմիական հատկությունների.

1.Հիմնային օքսիդներ՝ Na₂O,CaO,CuO,FeO,MnO,Cu₂O և այլն:
Հիմնային են կոչվում այն օքսիդները, որոնց համապատասխանող հիդրատները հիմքեր են:  
Na₂O⇒NaOH,CaO⇒Ca(OH)₂
 Եթե օքսիդ առաջացնող տարրը ալկալիական կամ հողալկալիական մետաղ է կամ այլ մետաղ է, որը ցուցաբերում է այդ օքսիդում նվազագույն վալենտականություն (I,II),ապա օքսիդը որպես կանոն հիմնային է:

նատրիումի օքսիդ՝ Na₂O     

 կալցիումի օքսիդ՝   CaO

պղնձի (I) օքսիդ՝  Cu₂O

պղնձի (II) օքսիդ՝ CuO  

  մանգանի (II) օքսիդ՝   MnO    

2. Թթվային օքսիդներ՝P₂O₅,N₂O₅,Mn₂O₇,CrO₃,CO₂,  և ալն:

Թթվային են կոչվում այն օքսիդները, որոնց համապատասխանող հիդրատները թթուներ են:

SO₂⇒H₂SO₃,N₂O₅⇒HNO₃

Եթե օքսիդ առաջացնող տարրը ոչ մետաղ է, ապա այդ օքսիդը հիմնականում՝ թթվային է:

Եթե օքսիդ առաջացնող տարրի ատոմը ցուցաբերում է մետաղական հատկություն և առավելագույն վալենտականություն (V-VIII), ապա oքսիդը թթվային է:

ֆոսֆորի (V) օքսիդ՝ P₂O₅  

 քրոմի (VI) օքսիդ՝ CrO₃
3.Երկդիմի (ամֆոտեր) օքսիդներ՝ BeO,ZnO,Al₂O₃,Cr₂O₃ և այլն:
Նյութերը, որոնք ցուցաբերում են և թթվային, և հիմնային հատկություններ, մանվանվում են երկդիմի (ամֆոտեր):
Եթե օքսիդ առաջացնող տարրը ցուցաբերում է մետաղական հատկություններ և բարձր վալենտականություն (III, IV), ապա օքսիդը երկդիմի է:  

ալյումինի օքսիդ՝ Al₂O₃       

 ցինկի օքսիդ՝ ZnO

4.Անտարբեր (աղ չառաջացնող) օքսիդներ` N₂O,NO,CO,SiO և այլն:
Ոչ մետաղների օքսիդները, որոնք թթուների ու հիմքերի հետ սովորական պայմաններում չեն փոխազդում, կոչվում են անտարբեր օքսիդներ:

Օքսիդների ստացման եղանակները

Օքսիդներն ստացվում են.

1. թթվածնի հետ պարզ և բարդ նյութերի փոխազդեցությունից (հիմնականում`տաքացնելիս).

C+Օ₂=CO₂

4Al+3O₂=2Al₂O₃

2ZnS+3O₂=2ZnO+2SO₂

2. թթվածին պարունակող որոշ բարդ նյութերի՝ տաքացման պայմաններում քայքայվելիս.

Mg(OH)₂=MgO+H₂O
CaCO₃=CaO+CO₂
H2SiO₃=SiO₂+H₂O

3.աղի ու թթվի փոխազդեցությունից.

Na₂CO₃ + H₂SO₄ = Na₂SO₄+ CO₂↑ + H₂O
K₂SO₃ + 2HCl = 2KCl + SO₂↑ + H₂O