Մետաղների օքսիդներում թթվածին տարրի ատոմը (ատոմները) միացած է մետաղ տարրի ատոմի (ատոմների) հետ:
Օրինակ՝ CuO,MgO,ZnO,Na2O,Cr2O3 և այլն:
Մետաղների օքսիդները սովորական պայմաններում պինդ նյութեր են:Մետաղների օքսիդները, որոնց համապատասխանում են հիմքեր, անվանում են հիմնային օքսիդներ:
Մոլեկուլում -2 օքսիդացման աստիճանով թթվածնի ատոմ պարունակող երկտարր այն միացությունները, որոնցում թթվածնի ատոմներն անմիջականորեն միացած են մեկ այլ տարրի ատոմների հետ, իսկ միմյանց հետ միացած չեն, անվանվում են օքսիդներ:
Օքսիդները դասակարգվում են ըստ քիմիական հատկությունների.
.Հիմնային օքսիդներ՝ Na2O,CaO,CuO,FeO,MnO,Cu2O և այլն:
Հիմնային են կոչվում այն օքսիդները, որոնց համապատասխանող հիդրատները հիմքեր են:
Na2O⇒NaOH,CaO⇒Ca(OH)2
Եթե օքսիդ առաջացնող տարրը ալկալիական կամ հողալկալիական մետաղ է կամ այլ մետաղ է, որը ցուցաբերում է այդ օքսիդում նվազագույն վալենտականություն (I,II),ապա օքսիդը որպես կանոն հիմնային է:
նատրիումի օքսիդ՝ Na2O կալցիումի օքսիդ՝ CaO
պղնձի (II) օքսիդ՝ CuO պղնձի (I) օքսիդ՝ Cu2O
երկաթի (II) օքսիդ՝ FeO մանգանի (II) օքսիդ՝ MnO
Հիմքերը բարդ նյութեր են, որոնք կազմված են մետաղի ատոմներից և մեկ կամ մի քանի հիդրոքսոներից՝ OH խմբից:
Լուծելի հիմքերը անվանվում են ալկալիներ:
Անլուծելի օքսիդների և նրանց համապատասխան հիմքերի միջև կապ հաստատվում է քայքայման ռեակցիայով: Տաքացնելիս այդ հիմքերը քայքայվում են՝ առաջացնելով համապատասխան օքսիդը:
Օրինակ՝ Mg(OH)2→t°MgO+H2O2Al(OH)3→t°Al2O3+3H2O
| Հիմնային օքսիդի բանաձևը և անվանումը | Լուծելի հիմքի ալկալու բանաձևը և անվանումը |
| Na2O` նատրիումի օքսիդ | NaOH` նատրիումի հիդրօքսիդ |
| K2O՝ կալիումի օքսիդ | KOH` կալիումի հիդրօքսիդ |
| Li2O` լիթիումի օքսիդ | LiOH՝ լիթիումի հիդրօքսիդ |
| Cs2O՝ ցեզիումի օքսիդ | CsOH՝ ցեզիումի հիդրօքսիդ |
| CaO՝ կալցիումի օքսիդ | Ca(OH)2՝ կալցիումի հիդրօքսիդ |
| SrO՝ ստրոնցիումի օքսիդ | Sr(OH)2՝ ստրոնցիումի հիդրօքսիդ |
| BaO՝ բարիումի օքսիդ | Ba(OH)2՝ բարիումի հիդրօքսիդ |
Գոհար Սանոյանի բլոգ 